İhbar Süresi Nedir? İhbar Tazminatı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

İhbar süresi ve ihbar tazminatı iş hayatında ilgi çeken konular arasındadır. İhbar tazminatı iş kanununda çalışanlara verilen haklardan birisidir. Uzun yıllardır çalışıyorsanız aldığını maaş ve çalıştığınız yıla göre bu tazminatı alabilirsiniz.

Çalışanların tazminatı hak etmesi için iş kanununda bulunan şartları karşılıyor olması gerekir. Herkes bu tazminatı alamaz ve her şartı da karşılayamaz. İhbar tazminatı almanın belli başlı şartları vardır ve bunlar incelenerek çalışanlara bir ödeme yapılır. İşten ayrılma sırasında bu şartları sağlayan kişilerin hesaplama işlemleri insan kaynakları departmanı veya muhasebe tarafından takip edilir.

İhbar Süresi Nedir?

İhbar süresi, iş sözleşmesinin feshedilmesinde, taraflardan birisinin diğer tarafa işten ayrılma ya da çıkarma niyetini bildirebilmesi için önceden belirlenmiş bir süredir. Bu süre çalışanların ayrılmadan önceki işverenlerine uygun bir zaman tanıması olarak geçer. Çalışanların işlerini kaybetme riskine karşın yeni iş bulma şansı bulabilmesi amacıyla yasal olarak belirlenmiştir.

İhbar süresi, bir işçinin çalıştığı süreye, sektöre, pozisyona ve işverene göre değişiklik gösterebilir. İhbar süresinin nasıl feshedileceği ne zaman ve hangi koşullarda fesih yapılacağı iş kanunu gereğince belirlenir. İşçi veya işveren fark etmeksizin ihbar süresine uygun bir şekilde ayrılmazsa, bu durum karşısında tazminat ödemesi gerekebilir.

İhbar Tazminatı Nedir?

İhbar tazminatında çalışanlar belli şartlara göre bu tazminatı hak edebilirler. İşverenin işçiye bu ödemeyi yapabilmesi için belli şartları karşılıyor olmak gerekir. İhbar tazminatı, iş kanunda gösterildiği gibi işçi ve işvereni ilgilendiren durumdur.

Belirsiz süreli olan iş sözleşmesi feshedilir, kanuni bildirim süreleriyle ilgili koşulu yerine getirmeyen tarafın ödemek durumunda olduğu bir tazminattır. İşverenler çalışanlarına ihbar süresi dolmadan işten çıkarması durumunda çalışana bir tazminat ödemesi yapılır.

İş kanununda 17/4 konulu bildirim süresine uymadan belirsiz süreli sözleşmeyi fesheden hangi tarafsa bildirim süresine ait bir ücret tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür. Bu madde, iş hayatında ihbar tazminatı olarak bilinir. İhbar tazminatı şartları ve süreleri yönetmelik içerisinde belirtilir.

İhbar tazminatını hak edilebilmesi için iş sözleşmesini feshine bakılarak işçi ya da işveren tarafına geçebilir. İş kanununda işçi ya da işveren iş sözleşmesi fesih bildirimini yaparken yazılı bir şekilde yapmalıdır. Aynı zamanda yapılan yazılı bildirimlerde fesih nedenleri açık olacak şekilde ifade edilmelidir.

Çalıştığınız yerden ayrılmayı düşünüyorsanız, işten çıkarılma durumunuz söz konusuysa, ihbar tazminatı haklarını belli şartlara göre kullanabilirsiniz. İhbar tazminatını alabilmek için iş kanununda bulunan şartları karşılamak gerekir. Kazanılan tazminat hakkı ise çeşitli durumlara göre hesaplanır. Bunun sonucunda tazminatta alınacak tutar belirlenmiş olur.

İhbar Tazminatını Almaya Kimler Hak Kazanabilir?

İhbar tazminatı işçinin veya işverenin belli durumlar karşısında ödemekte yükümlü olduğu bir tazminat türüdür. Bu tazminatı ödenebilmesi için belli başlı şartların karşılanması gerekebilir. Çünkü her zaman ödenmesi gereken bir tazminat değildir. İşveren ve işçinin ihbar tazminatı başta olmak üzere yakından takip ettiği konulardan birisidir.

İş kanunundan belirli yükümlülüklere yerine getirmeyenler ihbar tazminatı ödemek durumunda kalabilir. İşçi ya da işveren bu yükümlülükleri yerine getirmediği zaman karşı tarafa bir tazminat ödemek zorunda kalır. Bu durum iş kanununda net bir şekilde belirtilmiştir.

İş kanununda ihbar tazminatı hak edilebilmesi için işçi veya işveren arasında belirsiz süreli iş sözleşmesi olması gerek. Belirsiz süreli iş akdini bitirmek için yeni bildirime ihtiyaç yoktur. Fakat iş akdinin ne zaman sonlanacağı önceden belli olmadığı için ihbar sürelerine uygun olarak yazılı bildirim yapılmalıdır.

İhbar süreleri hesaplanan hemen önce işçinin görev aldığı zaman mutlaka dikkate alınmalıdır. Çünkü hesaplanması için çalışılan süre önem arz eder. İşçi, 6 aydan daha az görev aldıysa bildirim sürecinden hemen iki hafta sonra sözleşme feshi gerçekleşir. 6 ay ve 1,5 yıl çalışan işçiler dört hafta, 1,5 yıl ve 3 yıl arasında çalışan işçiler sözleşme bildirim sürecinden 6 hafta sonra feshedilebilir.

İşletmede 3 yıldan daha fazla görev alan işçinin ihbar süresi 8 hafta sonra belirlenmiştir. İhbar süreleri, bir işçinin tazminat haklarını etkileyen önemli durumlardan biridir. Tazminat hak etme şartlarından birisi de iş akdi feshinin geçerli bir sebebe dayanmasıdır.

İş akdinin haklı bir sebebe dayanarak fesheden işçi ya da işveren, karşı tarafa bir ihbar tazminatı ödemez. İşten ayrılma sebebinin haklılığı iş akdinin hemen feshini sağlar. İlgili olan bu konu iş kanununun 24. Maddesinde yer alır.

Bu durum gerçekleştiğinde çalışan ihbar süresini beklemeye kalmadan sözleşmeyi fes edebilir. Tarafların ihbar tazminatı ödeyebilmesi için iş akdi feshinin usule aykırı şekilde yapılmış olması gerekir. 4857 sayılı iş kanununda yer alan 17. Maddeye göre işçinin kıdemine göre belirlenen bu ihbar sürelerine uyulmadan iş akdinin feshi tazminat için hak kazanmayı sağlar.

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İş akdinin belli durumlar karşısında feshi sonucunda işçi ya da işverenin karşı tarafa ödemekle yükümlü olduğu bu ihbar tazminatı belli hesaplar ile kolaylıkla çıkarılabilir. İhbar tazminatı alacak işçilerin görev süreleri ve maaşları, hesaplama sürecinde kullanılması gerekenler arasındadır. İhbar sürelerine uyulmadığında iş akdi fesih edilir.

İhbar tazminatı hesaplaması yapılırken giydirilmiş brüt ücreti dikkate alınır. İşverenin çalışanı süreklilik taşıyan bir parasal ödemelere giydirilmiş ödeme kapsamında değerlendirilebilir. Yol, ikramiye, erzak ve yemek gibi devamlı yapılan ödemeler ise giydirilmiş brüt maaş olarak bilinir.

İşçinin kıdemi, maaş ödemesinin dışında hesaplama sürecinde önemli bazı durumlardan biridir. İhbar tazminatı hesaplanmadan önce işçi kıdemine gelen bildirim süresinin her bir haftası 7 gün olacak şekilde alınır. Toplam gün sayısıyla sürekliliği devam eden bu brüt ödemelerin günlük miktarı çarpılır.

Hesaplamalar sonucunda bulunan sonuç önemlidir çünkü işçinin brüt ihbar tazminatı olarak geçer. İhbar tazminatı tabii ki de vergiye tabiidir. Yıllık kümülatif gelir vergisinde tevkifat oranıyla gelir vergisi, belirtilen brüt ihbar tazminatından çıkarılır. Tüm işlem ile beraber işçinin net ihbar tazminatı hesaplanmış olur.

İşçi maaşı ile kıdemi hesaplanırken ihbar tazminatının ödenebilmesi için belli bir süre vardır. Hemen ödenmesi istenmez ve beklenmez. İhbar tazminatını ne zaman ödeneceği işçi veya işveren tarafları bakımından merak edilebilir.

Tazminatın ödenme tarihi tamamen tarafları ilgilendiren bir konudur. İş akdinin feshedilmesiyle ihbar tazminatı ödenir. İşveren kişi, iş akdini hemen feshetmek istiyorsa, ihbar tazminatını hızlı ödemesi gerekir. Hatta aynı süre içinde ödemesi bile istenebilir. İhbar tazminatını zaman aşımı süresi ise iş kanununda 5 yıl olacak şekilde belirtilmiştir.

İhbar ve Kıdem Tazminatı Farkları

İhbar ve kıdem tazminatları zaman zaman karıştırılabilen tazminatlardan arasındadır. Bu iki tazminat birbirinden farklıdır. Ödemeler ve hak edişler, iş kanununda maddeler tarafınca bildirilir. İşçilerin bu tazminatları alması için iş kanununda bulunan şartları sağlıyor olmaları gerekir.

Çalışan en az bir yıldır aynı şirkette çalışıyor olması istenen şartların başındadır. Kıdem tazminatı hesaplanırken, işçinin çalıştığı yıl ve maaş dikkate alınır. Çalışanlar bu tazminatı almak için kanunda geçen şartları karşılıyor olması önemlidir.

İhbar tazminatında ise haklı bir neden olmadan işten ayrılan ya da geçerli sebebi olmadan iş akdini fesheden işverenin ödemekle yükümlü olduğu bir tazminattır. Kıdem tazminatında şartları karşılayan herkes işveren tarafından ödeme alabilir. Fakat ihbar tazminatında iş akdinin feshedilmesi ve ihbarda bulunmama süresine göre işçi ya da işverenin ödemesi gerekir.